Heerenveen ontwikkelt door samenwerken en verbinden
Tegen de stroom van economische stagnatie in ontwikkelt Heerenveen zich voortvarend. Onder de vlag “Sportief en gezond” vinden ondernemers, overheid en onderwijs in Heerenveen elkaar snel en zoeken ze verbinding.
OP KOP IN FRIESLAND
Als je aan Heerenveen denkt, denk je aan het groene weidelandschap, maar ook aan de bossen van Oranjewoud. Aan Thialf en Batavus. Aan het Abe Lenstrastadion en de nieuwe zuivelfabrieken die de afgelopen jaren zijn neergezet. Aan gezellige horeca in de binnenstad en grote logistieke bedrijven. Waar vroeger een rotonde lag kruisen de A7 en de A32 elkaar nu op een klaverblad. Zo gezien ligt Heerenveen op een unieke plek in Friesland. Het is dan ook niet zo gek dat Heerenveen economisch gezien goed boert. Niet voor niets is het afgelopen decennium de werkgelegenheid gegroeid met een kleine twintig procent, waarmee de gemeente aan kop gaat in Friesland. Vorig jaar kwamen er nog zo’n vijfhonderd arbeidsplaatsen bij. Vooral de sectoren zuivel, industrie, logistiek, zorg en zakelijke dienstverlening doen het goed: Heerenveen is niet afhankelijk van een of twee sectoren en spreidt zijn risico’s goed.
Vooral de vestiging van twee grote zuivelfabrieken valt op. Harry van Wieren, accountmanager bij Beenen Industriële Automatisering, benadrukt het effect hiervan op de regionale economie. ‘De bouw van zuivelfabriek Fonterra heeft ons in 2014 erg veel werk opgeleverd. Dat was voor dat jaar een belangrijke impuls..’
PERFECTE LIGGING AAN A7 EN A32
Een belangrijk argument van de zuivelfabrieken om zich in Heerenveen te vestigen is de ligging. Coby van der Laan, wethouder van onder meer Economische Ontwikkeling en Werk & Inkomen,
verklaart: ‘De bereikbaarheid is met de A7 en de A32 perfect. Amsterdam ligt op één cd’tje rijden. Zuivelfabrieken vallen of staan bij een goede ontsluiting, want aanvoer en aflevering gaan 24/7 door. In Heerenveen hebben zich ook enkele grote logistieke bedrijven gevestigd, juist vanwege de ontsluiting. We zien dit terug in de banengroei: honderd banen erbij het afgelopen jaar. Door de ruimte hier loopt het verkeer nooit vast.
Alleen bij een thuiswedstrijd van SC Heerenveen zien we hier files.’ De perfecte ligging geldt overigens ook voor het openbaar vervoer -Heerenveen heeft een Intercitystation- en voor vervoer over water: jaarlijks gaat 600.000 ton aan goederen via een tien kilometer lang verbindingskanaal naar het Prinses Margrietkanaal. De beschikbaarheid van kavels op bedrijventerreinen is naast ontsluiting een tweede belangrijke vestigingsplaatsfactor. ‘We hebben nog ruimte op het International Businesspark Friesland en op het bedrijventerrein waar Omrin is gevestigd’, aldus Van der Laan. ‘Maar dat is voor de toekomst niet genoeg en daarom onderzoeken we de mogelijkheid om bij het klaverblad de sprong over de A7 richting Tjalleberd te maken. De economische motor mag niet sputteren, we mogen ondernemers niet teleurstellen. De mensen moeten ook in Friesland hun brood kunnen verdienen, anders kunnen ze hier niet een goed bestaan opbouwen. Dus hameren we op werkgelegenheid en dus vestiging en uitbreiding van bedrijven.’
FIJN OM TE WONEN
De ligging op de kruising van de A7 en de A32 geeft ook het woonklimaat een positieve impuls. Bernhard Hoekstra, directeur van Zwanenburg Projecten, licht toe: ‘Heerenveen is niet alleen aantrekkelijk voor de Friezen; we zien steeds meer mensen die werken in de Randstad en hier komen wonen. Na een diep dal zien we de nieuwbouw nu weer aantrekken en de verhuisbereidheid toenemen. Huurders willen kopen en eigenaren van koophuizen ruilen hun woning in voor een grotere. Het hoge segment is nog wat onzeker, maar het middensegment doet het goed en de goedkope sector draait als een tierelier. De sociale huursector heeft te maken met lange wachttijden. Woningcorporaties hebben geen geld om te investeren in sociale woningen. En dus
zie je andere creatieve initiatieven, bijvoorbeeld de ombouw van het voormalige kantoorgebouw van de Belastingdienst tot appartementen van 40 tot 75 m² voor de sociale huur. Je ziet ook dat duurzaamheid een steeds belangrijker factor wordt: nul-op-de-meter is helemaal trendy. Dat bespaart energie en brengt de woonlasten naar beneden.’
Banken schieten daar volgens Simone Mulder, manager Assurantiën van Rabobank Heerenveen-Zuidoost Friesland, op in. ‘Wij stimuleren duurzaamheidsinitiatieven, bijvoorbeeld door deel te nemen in kennisnetwerken. Daarnaast kijken we of mensen met een energieneutrale woning hun woning aantrekkelijker kunnen financieren. Kosten van energiebesparende maatregelen mogen worden meegefinancierd in de hypotheek tot maximaal 106% van de marktwaarde.’ Groeien de stedelijke gebieden, in Heerenveen bijvoorbeeld in woongebied Skoatterwâld, in de dorpen is het krimpen geblazen. Dat heeft te maken met ontgroening, vergrijzing en het wegvallen van de voorzieningen. Op traditionele wijze zijn die niet meer overeind te houden omdat er massa ontbreekt. Kan nieuw elan aan de hand van creatieve ideeën, gekoppeld aan ondernemersgeest soelaas bieden?
OPERATOR WORDT ROBOTBUDDY
Voor Beenen Industriële Automatisering was tien jaar geleden de keuze om te verkassen van Gorredijk naar Heerenveen een “boppeslag”, zoals Friezen dat noemen. ‘We kunnen in Heerenveen goed aan personeel komen. Het arbeidsethos hier is geweldig, de mensen werken graag en hard en zijn heel betrokken op hun werk. ‘Of het nu gaat om hbo’ers of mbo’ers, we slagen er altijd in om goede mensen aan te trekken, onder meer door stagiaires en afstudeerders het bedrijf in te halen en te scouten. We hebben dan ook goede contacten met de onderwijsinstellingen.’
Ziehier de vestigingsplaatsfactor Arbeidsmarkt. Ook hier scoort Heerenveen goed, dankzij initiatieven van overheid, ondernemers en onderwijsinstellingen. Zo ondersteunt de gemeente Heerenveen samen met de provincie Fryslân en de gemeenten Leeuwarden, Smallingerland en Súdwest Fryslân het Innovatieplatform Friesland. Deze vier gemeenten staan voor 60% van de Friese werkgelegenheid. De partners van het platform proberen samen doorbraken te creëren en nieuwe vormen van werkgelegenheid te ontwikkelen. Door het innovatieve vermogen van
grote én kleine bedrijven te vergroten ontstaan nieuwe bedrijvigheid en nieuwe arbeidsplaatsen.
Voor een deel komen die in de plaats van bestaande. Dat komt doordat de zaak verschuift: machines en robots nemen veel werk van ons over. De operator van vandaag is een heel andere dan die van gisteren. En misschien is hij morgen wel robotbuddy…. Niet alleen de industrie, maar ook de financiële sector is volgens Mulder onderhevig aan de trend van digitalisering. ‘Handmatig
werk maakt bij de banken plaats voor ictoplossingen. De bank ontwikkelt zich meer en meer tot netwerkorganisatie waar het gaat om advieskracht, kennis delen en partijen bij elkaar brengen. Dit vergt andere competenties van medewerkers. Initiatieven als Business Voice Heerenveen, vereniging Circulair Fryslân en de vereniging Heerenveen een Gouden Plak zijn voorbeelden waarbij gezamenlijk geïnvesteerd wordt in het ondernemersklimaat in de regio.’
ARBEIDSMARKT IN BEWEGING
Ook in opleidingenland wordt gedigitaliseerd. Jan Ots, directeur van OTS InterStudie, vertelt: ‘Digitalisering is bij ons al jaren een trend. We doen online opleidingen en ook toetsen en examineren gebeurt al digitaal. De ontwikkelingen gaan snel: vonden tien jaar geleden de examens nog plaats volgens vastgestelde roosters op vaste plekken en tijden, tegenwoordig doe je dat online op het moment dat jij kiest. Je bent, anders dan voorheen, vooral individueel bezig, het is ieder voor zich. Van groepsgevoel, laat staan groepsdynamiek, is geen sprake meer.’
Geert Bosman, directeur van Horecagroep Noord, heeft als gevolg van het toenemende horecabezoek continu nieuw personeel nodig. ‘Personeel dat op de eerste plaats past in het lopende team: vandaar dat zo’n team beslist wie mag instromen en wie niet. Medewerkers doorlopen een zelf ontwikkeld e-learning traject.’ Hoe innovatief Bosman te werk gaat, blijkt uit het bezoek dat de Harbour Club Amsterdam die wilde zien hoe het revolutionaire track & trace systeem in Bosman’s bedrijven werkt: helemaal papierloos, alles volgend en registrerend, wat leidt tot meer efficiency en een hogere kwaliteit van de dienstverlening. Rabobank Heerenveen-Zuidoost Friesland recruteert nieuwe medewerkers aan de hand van solliciteren via filmpjes die de sollicitanten zelf
moeten maken. Daarnaast werkt de bank met trainees.
Peter-Paul Koenders, directeur van Bentacera Accountants, ziet op de arbeidsmarkt enerzijds de economische dynamiek door de regen aan start ups en aan de andere kant een groeiende afstand tussen onderwijs en bedrijfsleven. ‘Het onderwijs loopt steeds meer achter op de dagelijkse gang van zaken in de bedrijven. Zowel in de praktijk als wat betreft de machines en apparatuur. Ik pleit daarom voor veel meer samenwerking tussen bedrijven en onderwijsinstellingen.’
HEERENVEEN: EEN STERK MERK
Nog een vestigingsplaatsfactor om niet te verwaarlozen: de support van de gemeente. Het is nog niet zo gek lang geleden dat ondernemers en overheid water en vuur waren. Een gemeente
was vooral een hindermacht en ondernemers kon je niet vertrouwen. Gelukkig is dat nu anders: overheden en ondernemers zoeken elkaar op, gemeenten bieden support. Ook de gemeente Heerenveen. Volgens de wethouder moeten we ons traditionele denken doorbreken. ‘We moeten ons laten leiden door een gedeeld belang: de economische bloei van de regio. Heerenveen is een geweldig merk, waar we van alles aan op kunnen hangen. Als gemeente stimuleren we samenwerking waar we kunnen.’ Bosman onderschrijft dit: ‘We krijgen altijd goede en snelle ondersteuning als we iets willen verbouwen en ook helpt de gemeente ons bij het aanvragen van subsidies.’ Van Wieren vult aan: ‘De gemeente heeft ons fantastisch geholpen door ons te introduceren bij de zuivelfabrieken. Ze is actief in netwerken en schakelt heel constructief.’ Samen met de gemeente en het UWV heeft Rabobank Heerenveen-Zuidoost Friesland in verband met de wijzigingen in de Wet Arbeid en Zorg en ontslagrecht kennissessies georganiseerd voor ondernemers. Mulder legt uit: ‘De gemeente was daarbij echt actief aanwezig en liet zien dat ze staat voor wat ze zegt, namelijk dat het aankomt op samenwerken en verbinden.’
Ook voor Hoekstra kan de gemeente niet stuk: ‘Heerenveen werkt goed mee bij vastgoedinitiatieven; ze denkt in kansen en wil samen met ondernemers de schouders eronder zetten.’
Van der Laan wijst op On Stage, een gezamenlijk initiatief van de gemeenten Heerenveen en De Fryske Marren. ‘We zetten onder meer een Beroepenfeest en een Doedag in om jongeren
te laten proeven aan beroepen. Zo willen we bereiken dat ze de juiste opleidingen kiezen, gemotiveerd zijn en minder vaak uitvallen.’
SPORT EN GEZONDHEID ALS KAPSTOK
Het tij is Heerenveen goed gezind: met uitstekende vestigingsplaatsfactoren mogen we gerust spreken van een aantrekkelijk ondernemersklimaat. Maar dat blijft niet vanzelf aantrekkelijk. Evenmin wordt het vanzelf nóg aantrekkelijker; er blijft werk aan de winkel. Bosman pleit voor een gezellige en knusse binnenstad. ‘We moeten het centrum verder opwaarderen; waarom zouden we de oude bruggen niet terug brengen en ontwikkelen we Heerenveen niet tot WaterSportstad?’ Volgens Van Wieren moeten we bewoners en ondernemers leren kijken naar wat er al voor moois is. ‘Ondernemers moeten meer initiatieven ontwikkelen en elkaar opzoeken om Heerenveen in de markt te zetten.’
Sport en gezondheid vormen voor Koenders de kapstok waaraan Heerenveen zijn marketing moet ophangen. ‘Met het platform Gouden Plak hebben we een mooi vehikel om kansen te creëren én te benutten. Sport en gezondheid zijn onze gouden eieren. Het nieuwe Thialf en Sportstad Heerenveen rond het Abe Lenstrastadion spelen daarbij een belangrijke rol. Hiermee ontginnen we meteen de mogelijkheden die recreatie en toerisme ons bieden.’
Dat dit aankomt op samenwerken en verbinden hoeft voor Ots geen betoog. ‘Hoe sterker ons ondernemersnetwerk, hoe groter de kans dat we ons op positieve wijze aan elkaar verbinden en inspirerende samenwerking tot stand brengen. We moeten hierbij écht buiten bestaande kaders durven te denken.’ De wethouder besluit met de Walk of Fean, die in de voetsporen van beroemde Heerenveense sporters bestaat uit een viertal routes. ‘Dit ondernemersinitiatief staat symbool voor onze cultuur van elkaar opzoeken en samenwerken. Ik ben nu tien jaar wethouder, maar heb in al die jaren nog niet zo’n positieve vibe gevoeld als de laatste tijd.’
Tekst: Andre Staas / Fotografie: Frans Fazzi
